ارایه مدل برنامه ریزی ریاضی چند هدفه برای طراحی زنجیره تامین کمپوست با تاکید بر کیفیت کود تولید شده با توجه به روش ساخت و پایداری محیط زیست

نوع مقاله : مقاله صنایع

نویسندگان

1 دانشگاه زنجان

2 موسسه سراج

3 دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات

چکیده

تولید کمپوست از مواد زاید دارای سابقه طولانی می باشد و از دیر باز از روش های متفاوتی برای تولید کمپوست استفاده شده است. علیرغم اهمیت بالای کمپوست به عنوان کود ارگانیک برای باروری محصولات کشاورزی، مرور ادبیات زنجیره تامین تولید کمپوست نشان می دهد که این مساله چندان مورد توجه قرار نگرفته است. از طرف دیگر،کیفیت کمپوست تولید شده بسیار حایز اهمیت می باشد. در این مقاله با یک نگاه نوآورانه در قالب روش تحلیل سلسله مراتبی به آن پرداخته شده است. از این رو مقاله حاضر با ارائه یک مدل چند هدفه به چگونگی فرآیند تولید کمپوست و طراحی زنجیره تامین آن و بررسی کیفیت کمپوست، هزینه های کمپوست و همچنین کاهش آلایندگی زیست محیطی گازهای گلخانه ای حاصل از آن پرداخته است. برای حل مدل چند هدفه از روش های مجموع وزن دهی شده و اپسیلون محدودیت استفاده شده است. مدل برای یک مطالعه موردی حل و کارایی مدل ارائه شده بررسی و با توجه به تحلیل حساسیت های انجام گرفته، بینش های مفید مدیریتی در ارتباط با تعیین ظرفیت بهینه تامین کنندگان و تولید کنندگان، بهبود کارایی زنجیره تامین کمپوست با در نظر گرفتن تابع هدف کیفیت کمپوست، تعیین وسیله حمل و نقل مناسب با در نظر گرفتن اولویت های مدیریتی در مورد هزینه کل زنجیره تامین و الزامات قانونی مربوط به انتشار آلاینده ها و تعیین روش تولید بهینه کمپوست استخراج شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Developing a multi- objective mathematical programming model for compost supply chain design regarding the produced compost quality and environmental sustainability.

نویسندگان [English]

  • sima ghayebloo 1
  • fariba fathipour 2
  • mahsa alimohammadi 3
1 university of zanjan
2 seraj institusion
3 Islamic Azad University Science and Research Branch
چکیده [English]

For a long time, waste materials have been used to produce compost by different methods. Despite the high importance of compost as an organic fertilizer for the fertility of agricultural products, the literature review on the compost supply chain shows that this issue has not received much attention. On the other hand, the quality of the compost produced is very important, which is considered by an innovative glance in the form of analytical hierarchical analysis method, in this paper. Therefore, a multi-objective model proposed which discusses the compost production process, compost supply chain design, compost quality, compost supply chain costs and furthermore the reduction of greenhouse gases emission. The multi-objective model is solved by weighted sum and epsilon constraint methods. The model is implemented for a case study to discover the efficiency of the proposed model. According to the sensitivity analyses, useful managerial insights regarded to determining the optimal capacity of suppliers and producers, improving the efficiency of the compost supply chain by considering the quality objective function, determining the appropriate transportation equipment taking into account the management priorities based on the entire supply chain cost and the legal requirements based on the emission of pollutants and determining the optimal method of compost production are extracted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • compost supply chain design
  • multi objective programming
  • compost quality
  • weighted sum
  • epsilon constraint
[1] O'Connor, J., et al., Physical, chemical, and microbial contaminants in food waste management for soil application: A review. Environmental Pollution, 2022: p. 118860.
]2 [‌مزدک رساپور، همایون‌رضا مدنی‌شاهرودی، سید‌مسعود کمالی و سیاوش عباسی، "مقایسه انواع مختلف سیستم های تولید کمپوست و نحوه کارکرد آن‌ها"، مدیریت پسماندها، دوره 8، شماره 1، 1385، صفحه 82-82.
]3 [‌عبدالایمان عمویی، حسین علی اصغرنیا و علی خدادادی، "بررسی کیفیت کود کمپوست تولیدی از پسماندهای روستایی در شهرستان بابل"، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره 19، شماره 74، 1388، صفحه 55-61.
[4] Aleksander Banasik, Argyris Kanellopoulos, G.D.H. Claassen, Jacqueline M. Bloemhof-Ruwaard and Jack G.A.J. van der Vorst, "Closing loops in agricultural supply chains using multi-objective optimization: A case study of an industrial mushroom supply chain", International Journal of Production Economics,Vol. 183, Part B,2017,pp. 409-420.
]5 [راضیه یوسفی گل بته, فائزه رمضانی مقدم صحرائی, میترا محمدی, شهاب هوشمند و ماندانا محمدی، "سنجش میزان آلاینده‌های خروجی از اگزوز خودروهای پژو206، سمند معمولی و سمند تاکسی در شهر مشهد"، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، دوره 18، شماره 2، پاییز 1395، صفحه 63-76.
[6] Qu, Y., T. Bektaş, and J. Bennell, "Sustainability SI: multimode multicommodity network design model for intermodal freight transportation with transfer and emission costs", Networks and Spatial Economics, Vol. 16, NO.1, 2016, pp. 303-329.
]7 [فریبا فتحی پور و مهدی  قدری، "ارائه یک مدل برنامه‌ریزی آرمانی برای زنجیره تأمین پایدار نفت پایین‌دست چند حالت حمل‌ونقلی"، کنفرانس بین المللی انجمن ایرانی تحقیق در عملیات، ایران، بابلسر، 11 تا 12 اردیبهشت، دوره 12، 1398.
[8] Hongqi Li, Yue Lu, Jun Zhang and Tianyi Wang, "Trends in road freight transportation carbon dioxide emissions and policies in China", Energy Policy, Vol. 57, June 2013, pp. 99-106.
]9 [الهه حیدرنژاد، علی سلماس نیا و رضا برادران کاظم زاده، "ارائه مدلی استوار برای مسئله گسسته موازنه‌سازی زمان-هزینه-اثرات زیست‌محیطی پروژه با در نظر گرفتن عدم قطعیت در زمان و هزینه"، مدل‌سازی در مهندسی، دوره 17،  شماره 58، 2019، صفحه 215-232.
]10 [مهسا زارعی، مهدی نصراللهی و امیر یوسفلی,، "توسعه شبکه زنجیره تأمین سبز حلقه بسته در فضای غیرقطعی"،  مدل‌سازی در مهندسی، انتشار آنلاین از 16 آبان 1400.
]11 [آنیتا عبدی و مصطفی حاجی آقائی کشتلی، "بررسی مدل احتمالی چندهدفه برای مسئله زنجیره تأمین حلقه بسته پایدار با در نظرگرفتن مسیریابی وسایل نقلیه با استفاده از الگوریتم‌های نوین و ترکیبی فرا ابتکاری"، مدل‌سازی در مهندسی، دوره 17، شماره 59، زمستان 1398، صفحه 67-85.
]12 [نگار ترکمانی و حسینعلی علیخانی، "مقایسه ورمی کمپوست حاصل از کودهای گاوی، گوسفندی و مرغی در رطوبت‌های مختلف"، کنگره ملی بازیافت و استفاده از منابع آلی تجدیدشونده در کشاورزی، اصفهان، ایران، شماره 3، 1387.
]13 [یونس جبارزاده، حسین ریحانی یامچی و نادر غفاری نسب، "مدل ریاضی چندهدفه برای مدیریت زنجیره تأمین یکپارچه مستقیم و معکوس پایدار سیب‌درختی با در نظر گرفتن بازارهای خارجی میوه"، مدیریت کسب‌وکارهای بین‌المللی، دوره 8، شماره 3، 1399، صفحه 139-166.
]14 [خدیجه جاسمی، فاخر کردونی و محمد علی بهدانی، "بررسی وضعیت مصرف انواع کودها و تأثیر آن بر عملکرد در مزارع زعفران مطالعه موردی: استان خراسان جنوبی، کنگره چالش‌های کود در ایران، تهران، ایران،10 تا 12 اسفند،  دوره 1، 1389.
]15 [نجمه بلوک آذری، "اثرات مصرف کودهای شیمیایی در منابع آبی دشت فومنات در استان گیلان، کنگره چالش‌های کود در ایران، تهران، ایران، 10 تا 12 اسفند، دوره 1، 1389.
]16 [رهام محتشمی و محمد رضا چاکرالحسینی، "اثرات نامطلوب عناصر مضر موجود در کودهای شیمیایی بر روی محصولات کشاورزی،انسان و محیط‌زیست، کنگره چالش‌های کود در ایران، تهران، ایران، 10 تا 12 اسفند، دوره 1، 1389.
]17 [نادر صادقی و جمشید بهین، "مدل‌سازی رهش کود اوره از ماتریس اوره لیگنین اصلاح‌شده، مدل‌سازی در مهندسی، دوره 18، شماره 60، بهار 1399، صفحه 1-11.
[18] Angie Silva, Michele Rosano, Laura Stocker and Leen Gorissen, "From waste to sustainable materials management: Three case studies of the transition journey", Waste management, Vol. 61, March 2017, pp. 547-557.
[19] Rashid, M.I. and K. Shahzad, Food waste recycling for compost production and its economic and environmental assessment as circular economy indicators of solid waste management. Journal of Cleaner Production, 2021. 317: p. 128467.
[20] Cheraghalipour, A. and E. Roghanian, "A Bi-Level Model for a Closed-Loop Agricultural Supply Chain Considering Biogas and Compost", Research Squre, Nov. 2021.
[21] Armin Cheraghalipour, Mohammad Mehdi Paydar, and Mostafa Hajiaghaei-Keshteli, "A bi-objective optimization for citrus closed-loop supply chain using Pareto-based algorithms", Applied Soft Computing, Vol. 69, August 2018, pp. 33-59.
[22] Koushik Paul, Subhasish Chattopadhyay, Amit Dutta, and Akhouri PKrishna, Subhabrata Ray, "A comprehensive optimization model for integrated solid waste management system: A case study", Environmental Engineering Research, Vol. 24, NO. 2, 2019, pp. 220-237.
[23] Hossein Reyhani Yamchi,Younis Jabarzadeh, Nader Ghaffarinasab, Vikas Kumar and JA Garza-Reyes, "A multi-objective linear optimization model for designing sustainable closed-loop agricultural supply chain", Proceedings of the 10th Conference on Industrial Engineering and Operations Management (IEOM), IEOM Society, March 2020.
]24 [حسن قدسی پور، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، چاپ دوازدهم، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران، 1398.
[25] Salvador García, Julián Luengo, Francisco Herrera, Data preprocessing in data mining, 72th, Springer, London, 2015.
]26 [محمدجواد اصغر پور، تصمیم‌گیری‌های چند معیاره، چاپ هجدهم، انتشارات دانشگاه تهران، ایران، 1400.