بررسی میزان پراکندگی بافت شهری به کمک مدل هندسه فراکتال و تئوری پیچیدگی جهت یافتن الگوهای توسعه شهری نمونه موردی: منطقه 20 تهران

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

توسعه کالبدی و رشد جمعیتی شهرها تا پیش از چند دهه اخیر دارای افزایش هماهنگ و متعادل بود اما با بروز تحولات جدید، شهرها به سرعت تغییرات و دگرگونی هایی را پذیرفتند. از طرفی تغییر الگوهای کاربری زمین پدیده خاصی است که تاثیرات خود را به طور مستقیم بر پراکندگی شهری اعمال می کند. پراکندگی مراکز شهری و محلات شهری معضلی است که در حال حاضر در تمامی کشورها وجود دارد. الگوی توسعه فضایی شهرها بسیار پیچیده است و بررسی میزان پراکندگی بافت شهری با روش های رایج دقت کمتری دارد. لذا این پژوهش برای یافتن الگوی پراکندگی شهری با در نظر گرفتن شاخص های تراکم، مساحت مناطق ساخته شده و ... به بررسی گسترش افقی و رشد شهری می پردازد و سپس با استفاده از تکنیک های GIS در کنار شاخص های آماری و عکس های هوایی به اندازه گیری بعد فراکتال می پردازد. از سویی حوزه جنوبی تهران به دلیل اقتصادی و قدمت تاریخی اهمیت فراوانی دارد و تا به حال مورد پژوهش های بسیاری قرار گرفته است. از بین مناطق حوزه جنوبی تهران، منطقه 20 به تازگی هم از جهات جنوب به روستاهای اطراف خود نزدیک شده و هم از سمت غرب به شهریار و شهر قدس بسیار نزدیک شده است. بررسی میزان پراکندگی و پیچیدگی این منطقه با استفاده از عکس های ماهواره ای سال 85 و 92 و محاسبه بعد فراکتال انجام شده است و رابطه مستقیمی بین مقدار پیچیدگی و پراکندگی شهری بدست آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The study of urban sprawl patterns based on fractal geometry and complexity theory, case study: Region 20 of Tehran

نویسندگان [English]

  • ghazaleh goodarzi 1
  • Tofan Haghani 2
1
2
چکیده [English]

The study of urban sprawl patterns based on fractal geometry and complexity theory, case study: Region 20 of Tehran

کلیدواژه‌ها [English]

  • complexity
  • Sprawl
  • Physical development
  • fractal geometry
1-      
[1] مهاجری، ن.، 1385، پایداری کالبدی در شهر های سنتی ایرانی اصل انسجام و پیچیدگی در طراحی شهری-ساختار فراکتالی مجله علوم تکنولوژی محیط زیست، دوره دهم، شماره سه.
[2] Batty, M., 2011, Building a science of cities, centerfor advanced spatial analysis (CASA), University College London (UCL), Paper 170.
[3] قرخلو،م، زنگنه شهرکی، س.، 1388، شناخت الگوی رشد کالبدی – فضایی شهر با استفاده از مدل های کمی، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، سال 20، شماره 2.
[4] Peiser, R.B., 2001, Decomposing Urban Sprawl, In: Town Planning Review, 72(3), S. 275-298.
[5] Ewing, R., 1997, Is Los Angeles-Style Sprawl Desirable?, J. Am Planning Associat, 63(1)
[6] .Li, f., 2012, Investigation of urban sprawl on the basis of remote sensing data A case study in Jiangning , Nanjing City, China.
[7] مشکینی، ا.، 1389، الگوی پراکنش شهری:گونه شناسی، ابعاد، متریک ها و متغیرهای تاثیر گذار در ظهور آن، مجله آرمانشهر شماره 5 .
[8] Ewing, R., 1994, Characteristics, causes, and effects of sprawl: A literature review, In: Environ Urban Issues, 21(2), S.1–15, 520.
[9] Bhatta, B., 2010, Analysis of urban growth and sprawl from remote sensing data. Springer,Heidelberg.
[10] Bhatta, B., Saraswati, S., Bandyopadhyay, D., 2010, Quantifying the degree-of-freedom, degree-of sprawl, and degree-of-goodness of urban growth from remote sensing data. Appl Geogr, 30(1).
[11] Bhatta, B., 2010, Urban sprawl measurement from remote sensing data. Appl Geogr
[12] Bhatta, B., .et al., 2010, Analysis of urban growth and form remote sensing data, In: Springer- Verlag Berlin Heidelberg , ch 2.
[13] Ewing, R., Pendall R., Chen D., 2002, Measuring Sprawl and its Impact, Vol. 1 (Technical Report).
[14] Wilson E.H., Hurd J.D., Civco D.L., Prisloe S., Arnold C., 2003, Development of a geospatial model to quantify, describe and map urban growth. Remote Sens Environ 86(3): 275–285
[15] Wilson, E.H. & Hurd, J.D., 2003, Development of a Geospatial Model to Quantify, Describe and Map Urban Growth, Remote Sensing of Environment, 86(3): 275–285.
[16] گودرزی، غ.، 1392، بررسی میزان پراکندگی بافت شهری به کمک مدل هندسه فراکتال و تئوری پیچیدگی جهت یافتن الگوهای توسعه شهری، نمونه موردی: منطقه 20 تهران ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، رساله کارشناسی ارشد.
[17] Terzi, F., Kaya, H.S., 2008, Analyzing urban sprawl patterns though fractal geometry: the case of Istanbul metropolitan area, In: working papers series paper 144, S.1- 23.
[18] Haghani, T., 2009, Fractal mapping: a new tool for analyzing urban morphological complexity.
[19] Haghani, T., 1998, Design in Historical Context of Tajrish, Unpublished MA dissertation, Tehran: Islamic Azad University, in Persian.
[20] Haghani, T., 2006, Controlling Future Urban Developments by Fractal Dimensions, Shahrnegar, an Iranian Journal of Urban Planning and GIS, no.34, pp.6-15, in Persian
[21] Haghani, T., 2004, The Nature of Urban Morphological Evolution Based on Chaos Theory and Fractal Geometry proceedings of the 3rd GASS, National University of Singapore.
[22] پرتال شهرداری منطقه 20، https://region20.tehran.ir