مدل‌سازی عددی زمین‌لغزش سیلارد در حوضه آبخیز سد لتیان

نوع مقاله : مقاله عمران

نویسنده

گروه عمران دانشکده مهندسی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار

چکیده

مناطق کوهستانى که بخش عمده‌اى از سرزمین ایران را فراگرفته است همواره مورد‌ ‌‌تهدید ناپایداری‌هاى دامنه‌اى و وقوع لغزش ناشی از آن بوده است. این پدیده، هرساله خسارات زیادى را به راه‌ها و اراضى مورد بهره‌بردارى انسان در این مناطق وارد می‌کند. وجود عوامل مستعدکننده ناپایداری دامنه‌ها نظیر شـیب، جنس لایه‌های زمـین و کاربری اراضی موجب خسـارت فـراوان بـه منـابع طبیعـی از قبیـل هدررفت سریع خاک، تخریب اراضی کشاورزی، جنگل‌ها و جاده‌ها می‌باشد. هدف از انجام این تحقیق، رسیدن به جایگاه، نقش و کاربرد روش مدل‌سازی عددی در پیش بینی وقوع زمین لغزش‌ها می‌باشد. لذا برای این منظور و در محیط نرم‌افزار FLAC نسبت به مدل‌سازی و تحلیل عددی به روش آنالیز برگشتی برای زمین‌لغزش سیلارد در حوضه آبخیز سد لتیان و با در نظرگرفتن تمام معیارهای ژئوتکنیکی (آزمایشات آزمایشگاهی و صحرایی و عوامل تاثیرگذار بر وقوع آن)، اقدام گردید و نتایج حاصله مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند.
محاسبات مربوط به ضریب اطمینان برای پایداری شیب و نیز اندازه گیری جابجایی نقاط مفروض بر روی دامنه که بر روی مدل‌سازی دقیق هندسی و اعمال خصوصیات فیزیکی و مکانیکی لایه‌های خاک، صورت گرفت؛ نشان دادند که کاهش پارامترهای مقاومتی خاک منطقه به دلایلی همچون هوازدگیِ لایه های خاک و بارندگی از عوامل اصلی وقوع این لغزش بوده اند که نقش آب در آن به دو صورت کاهنده‌ی مقاومت (کاهش شدید چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی) و افزایش دهنده‌ی نیروی برشی از طریق فشار آب منفذی بواسطه‌ی اشباع شدن خاک بسیار برجسته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Numerical study of the SILARD landslide in the Latian Dam watershed

نویسنده [English]

  • Gholamreza Tadayonfar
Civil Eng. department
چکیده [English]

The mountainous areas that cover most of Iran have always been threatened by slope instabilities and landslides. This phenomenon causes a lot of damage to the roads and lands used by humans in these areas every year. The predisposing factors of slope instability such as slope, soil layers and land use cause a lot of damage to natural resources such as rapid soil loss, destruction of agricultural lands, forests and roads. The purpose of this study is to reach the position, role and application of numerical modeling in predicting landslides. Therefore, for this purpose and in FLAC software environment, modeling and numerical analysis were performed by reverse analysis method for seismic landslide in Latian dam watershed and considering all geotechnical criteria (laboratory and field experiments and factors affecting its occurrence). The results were reviewed and evaluated.
Reliability calculations for slope stability as well as measuring the displacement of assumed points on the slope, which was performed on accurate geometric modeling and application of physical and mechanical properties of soil layers; showed that the reduction of soil resistance parameters in the region for reasons such as weathering of soil layers and rainfall have been the main causes of this landslide in which the role of water in reducing resistance (severe reduction of adhesion and internal friction angle) and increasing shear force from The pore water pressure is very prominent due to soil saturation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Landslide
  • Shear strength parameters
  • Latian Dam
  • Numerical Modeling
  • FLAC Software
 
[1] نوفرستی، ویسکرمی، رحیم دل، "تحلیل و بررسی پتانسیل زمین‌لغزش به کمک مدل‌سازی عددی (مطالعه موردی: محور قائن-افین در استان خراسان جنوبی)"، پژوهش‌های عمران و محیط زیست، دوره 5، شماره 1، 2019، صفحه 77-88.
[2] مرادی، محمدی، پورقاسمی، فیض‌نیا، "تحلیل و براورد خطر زمین لغزش با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی در بخشی از جاده هراز"، برنامه ریزی و آمایش فضا (مدرس علوم انسانی)، دوره14، شماره 2 (پیاپی66)، تابستان1389، صفحه 233-247.
[3] Alexakis, D.D., Agapiou, A., Tzouvaras, M., Themistocleous, K., Neocleous, K., Michaelides, S., Hadjimitsis, D.G., "Integrated Use of GIS and Remote Sensing for Monitoring Landslides in Transportation Pavements. The Case Study of Pathos area in Cyprus". Nat. Hazards 72 (1), 2013, pp. 119–141.
[4] Caccavale, M,. Matano ,F., Sacchi ,M., "An integrated approach to earthquake-induced landslide hazard zoning based on probabilistic seismic scenario for Phlegrean Islands (Ischia, Procida and Vivara)", Geomorphology 295, 2017, pp. 259-235.
[5] Zhu, A., Wang, R., Qiao, J., Qin, C.Z., Chen, Y., Liu, J., Du, F., Lin, Y., Zhu, T., "An Expert Nowledge-Based Approach To Landslide Susceptibility Mapping Using GIS and Fuzzy. Logic", Geomorphology 214, 2014, pp. 128–138.
[6] شفقتی، مصلحت جو، "ارزیابی و پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با روش انبالاگان در محیط ArcGIS، مطالعه موردی: حوضه آبخیز چاکرود گیلان"، فصلنامه جغرافیایی سرزمین. دوره9، شماره 35، 1391، صفحه 95-104.
[7] Cheng, Yung Ming; LAU, C. K., "Slope stability analysis and stabilization: new methods and insight", CRC Press, 2008.
[8] PFC3D, User’s Manual. Itasca Consulting Group. Inc, Minneapolis, USA, 2005.
[9] Wyllie, Duncan C.; NORRISH, Norman I., " Landslides: Investigation and Mitigation. Chapter 13-SOIL Slope Stability Analysis", USA, 1996.
[10] حاجی عزیزی و همکاران، "تحلیل اجزای محدود سدهای زیرزمینی و نکات مهم در طراحی و اجرای آنها-مطالعه موردی سد زیرزمینی آبخوری در استان سمنان"، مدل سازی در مهندسی، دوره12، شماره38، 1393، صفحه 153-165.
[11] قنواتی عزت اله.، "پهنه بندی خطر لغزش در حوضه جاجرود با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی"، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی (علوم جغرافیایی)، دوره17، شماره20، بهار1390، صفحه51-68.
[12] گروه مطالعه امور زمین‌لغزش، "فهرست زمین لغزشهای کشور"، سازمان جنگلها و مراتع و آبخیزداری کشور، معاونت آبخیزداری، 1385.
[13] Eckel, Edwin B., "Landslides and engineering practice", Highway Research Board Special Report, 1958, 29.
[14] Dooradarshi C, Murali Krishna, "Effect of slope angle on the stability of a slope under rainfall infiltration",  Indian Geotech J, 2019, Vol 49, No. 6, 708–717
[15] Pei P, Zhao YL, Ni P, Mei G., "A protective measure for expansive soil slopes based on moisture content control", Eng. Geol., 2020, 269
[16] نعمتی، سرداری چرمی، "تحلیل وضعیت منابع آب حوضه سد لتیان بر اساس مدل مفهومی DPSIR "، انسان و محیط زیست، دوره15، شماره3، پاییز1396، صفحه 31-46.
[17] شرکت مهندسین مشاور مهاب قدس، " مطالعات زمین شناسی حوضه آبریز سد لتیان"، کارفرما: سازمان آب منطقه ای تهران، 1382.
[18] LIANG, Chao, et al., "Analysis of shallow landslide mechanism of expansive soil slope under rainfall: a case study", Arabian Journal of Geosciences, 2021,Vol.14, No.7, pp. 1-11.
[19] Krauter, E., "Landslides – Types and Risk Assessment", CERG Intensive Course, Dornbirn, Austria, 2002, pp. 14-21.
[20] BOGAARD, Thomas Adrianus, "Analysis of hydrological processes in unstable clayey slopes", PhD Thesis, 2001.
[21] GEERTSEMA, Marten POJAR, James J., "Influence of landslides on biophysical diversity—a perspective from British Columbia", Geomorphology, Vol.89, No.1-2, pp.55-69.
[22] شرکت مهندسین مشاور مهاب قدس، "گزارش طرح علاج بخشی نشست جاده لتیان–کلان" ، کارفرما: سازمان آب منطقه ای تهران، 1382.
[23] Konietzky, H.; Hart, R.; Billaux, D., "Mathematische Modellierung von geklüftetem Fels.  Numerische Simulationen in der Geomechanik mittels expliziter Verfahren", Gelsenkirchen, 2000.
[24] Konietzky, Heinz., "Numerische Simulationen in der Geomechanik mittels expliziter Verfahren", Habilitationsschrift zur Erlangung des akademischen Grades Doktor-Ingenieur habilitatus. Institut für Geotechnik der Technischen Universität Bergakademie Freiberg, 2001.
[25] Wang, B.; Vardon, P. J.; Hicks, M. A., "Investigation of retrogressive and progressive slope failure mechanisms using the material point method. Computers and Geotechnics", Vol.78, 2016, pp.88-98.
[26] قره و همکاران، "بررسی رفتار سد خاکی چهچهه با استفاده از نتایج رفتارسنجی و تحلیل برگشتی"، مدل سازی در مهندسی، دوره17، شماره59، زمستان1398، صفحه 11-24.
[27] حاجی عزیزی و محمد، "تحلیل استاتیکی و شبه استاتیکی تاثیر ستون های سنگی در پایداری شیب خاکیِ واقع بر خاک رسی نرم"، مدل‌سازی در مهندسی، دوره13، شماره42، پاییز1394، صفحه 43-52.
[28] Lorig, L. & Varona, P., "Practical Slope Stability Analysis Using Finite Difference Codes", In: Hustrulid, W. A., McCarter, M. K. & van Zyl, D, 2000.
[29] Kopperjan, A. W.; Van Wamelen, B. M.; Weinberg, L. J. H., "Coastal flow slides in the Dutch province of Zeeland", 1948.